Op huisbezoek bij iemand in armoede? Interview met Rita Toussaint

Vrijwilligers van de Beweging gaan bij mensen thuis op bezoek. Niet als hulpverlener, maar om mensen in hun situatie te steunen. En om hen uit te nodigen om deel te nemen aan de groepswerking als ze dat willen. Gemakkelijk loopt dat niet altijd. Je moet elkaar wat vinden. Wederzijds vertrouwen opbouwen vraagt wat tijd. Maar valt het makkelijk om iemand bij je thuis op bezoek te laten komen?

Rita Toussaint: Nu wel. Je blijft altijd wat gegeneerd over je situatie, maar ik ben wel open gebloeid. In het begin was ik wel wat gegeneerd. Niet omwille van mijn woonsituatie, maar omdat ik de mens die op bezoek kwam niet kende. Je moet ook niet bang zijn voor sancties, zoals bezoek van het OCMW. Dat is ook belangrijk. Ik was heel snel vertrouwd met de mens die bij mij op bezoek kwam en mijn angst was snel overwonnen. Die mensen kunnen zo in vertrouwen met jou praten dat je angst snel verdwijnt.

Intussen vind je het fijn dat er iemand van de Beweging regelmatig op bezoek komt?

Rita: Als er iemand bij jou thuis op bezoek komt, zijn er geen andere mensen bij. Je kunt dan eens dingen vertellen waarover je anders zwijgt. Thuis kan ik de dingen beter onder woorden brengen. Het is belangrijk dat je de persoon die op bezoek komt vertrouwt, maar het is ook belangrijk dat je de plaats waar je bent vertrouwt.

Als je iemand ontvangt in je eigen vertrouwde woonomgeving dan ziet de persoon ook meteen in welke situatie je leeft en vanuit welke situatie dat je spreekt. De persoon die op bezoek komt, krijgt een beter beeld van jouw situatie en dat is belangrijk om verbetering te brengen naar de toekomst.

Hoe krijg je vertrouwen in de persoon die op bezoek komt?

Rita: Door over je situatie te praten, groeit het vertrouwen. Je krijgt ook het vertrouwen van de persoon die op bezoek komt. Die geeft mogelijkheden aan, vertelt wat je kunt doen, waar je naartoe kunt. Dat schept een band. Geleidelijk komen er wat meer vragen boven. Het vraagt wat tijd om van jezelf te begrijpen waarover je eens met iemand wil praten.

"Iemand die je ontvangt in je eigen woonomgeving ziet vanuit welke situatie je spreekt."

Wat betekent het dat iemand de tijd neemt voor jou?

Rita: Voor mij is dat uniek. Ik ben niet zo lang naar school geweest en ik voel me nogal onwetend... Er wordt naar je geluisterd. Je voelt je gesteund, je staat er niet meer alleen voor. Wie vrijwillig op bezoek komt, trekt ook wat minder tijd uit dan iemand die er voor betaald wordt. En het blijft onder ons, er gaat niet naar buiten. Dat is toch wel belangrijk. Ik heb al van andere mensen gehoord die iemand toelieten, van een andere instantie dan, dat hun verhaal binnen de kortste keren ook bij het gerecht of de sociale huisvesting was. Dat is hier niet zo.

"Dat je financieel arm bent, maakt je nog niet sociaal arm. Iemand van de Beweging luistert naar alles."

Vertrouwen opbouwen vraagt tijd.

Rita: Dat hangt van iedereen individueel af. Hoe is het met je gesteld? Zit je in zak en as? Heb je een vlotte babbel? Je moet de tijd krijgen om een beetje los te komen. Hoe voel je je bij die persoon? Wat gebeurt er met wat je besproken hebt? Kan je jezelf openstellen? Dat is allemaal niet zo vanzelfsprekend. En de ene mens is daar wat rapper in dan de andere. Durf je het? Wil je het? In het begin was het bij mij ook van oei, oei, nog een instantie.

Wat is het verschil tussen een huisbezoek van iemand van de beweging en een huisbezoek van een andere organisatie?

Rita: Vooral de manier waarop iemand een mens in armoede benadert, maakt het verschil. Dat men rekening houdt met de verschillende vlakken. Dat je financieel arm bent, maakt je nog niet sociaal arm. Iemand van de Beweging luistert naar alles. Ook hoe je als mens in elkaar zit... Die verwacht niet dat je je verantwoordt voor de manier waarop je in je situatie verzeild bent. Dat is heel bijzonder. Of dat het nu gaat over het financiële of over gezondheid... Je voelt de steun. Dat motiveert om te blijven strijden, want je kunt nooit zeggen dat je ervan af bent... Je durft ook niet zomaar gênante dingen te vertellen, maar ik merk dat men altijd wil luisteren, men kijkt niet op zijn horloge, en dat geeft mij heel veel voldoening en moed om verder te doen.

Hoe zie je de relatie tussen de groepswerking en het huisbezoek?

Rita: Die twee moeten eigenlijk in elkaar schuiven... Als je in de groep iets vertelt, valt dat misschien wat anders dan als je dat vertelt tegen iemand in je vertrouwde omgeving. Mensen hebben het dikwijls moeilijk om goed te begrijpen wat je vertelt als ze niet weten hoe je woont. Het is goed dat de persoon waarmee ik werk mijn woonsituatie gezien heeft. Je reageert anders als je op een andere plaats bent... Als je de achtergrond van iemand kent, begrijp je beter waarom iemand zus of zo reageert.